Χαλκίδα, Εκδηλώσεις, Δρομολόγια, ΚΤΕΛ, ΟΣΕ, Πληροφορίες Χαλκίδα, Εκδηλώσεις, Δρομολόγια, ΚΤΕΛ, ΟΣΕ, Πληροφορίες
Πορθμός του Ευρίπου ονομάζεται η στενή λωρίδα θάλασσας που διασχίζει την πόλη της Χαλκίδας και χωρίζει την Εύβοια από τη Στερεά Ελλάδα. Είναι το στενότερο σημείο του Ευβοϊκού κόλπου και ο μικρότερος φυσικός πορθμός του κόσμου με βάθος 6 –7μ. και πλάτος 40μ, σύμφωνα με το βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες.
Οι Ενετοί ονόμασαν τον πορθμό Νέγρο Πόντε, δηλαδή Μαύρο Γεφύρι, ή Νεγριπόντε από τις λέξεις Νέγριπο (Έγριπος ή Νέγριπος ονομαζόταν τότε η Χαλκίδα και όλη η Εύβοια) και Νέγριπο Πόντε (δηλ. το γεφύρι που υπάρχει στον Έγριπο).
Το σημερινό όνομά του προέρχεται από τις λέξεις ευ και ριπή που σημαίνει «γρήγορη φορά», καθώς στον πορθμό μπορούμε να παρατηρήσουμε το πολύ σπάνιο στον κόσμο και μοναδικό στην Ελλάδα φαινόμενο κίνησης των νερών. Η μέγιστη ταχύτητα των υδάτων μπορεί να φτάσει τα 9 μίλια την ώρα. Πριν μιλήσουμε, όμως, για αυτό το όμορφο και περίεργο φαινόμενο της κίνησης των νερών της θάλασσας, ας πούμε λίγα λόγια για τον Ευβοϊκό κόλπο.
Ο Ευβοϊκός χωρίζεται στο σημείο του πορθμού σε δύο τμήματα, το βόρειο και το νότιο Ευβοϊκό κόλπο, έχοντας νοητό όριο την παλιά γάφυρα. Θεωρείται περισσότερο δίαυλος – πέρασμα δηλαδή – παρά κόλπος εξαιτίας του στενού του πλάτους. Επίσης είναιαρκετά ρηχός. Γι΄ αυτό το λόγο το λιμεναρχείο έχει ορίσει με σημαδούρες στην αρχή και το τέλος του στενού ένα θαλάσσιο «μονοπάτι», στο οποίο βρίσκεται το μεγαλύτερο βάθος, και μέσα από το οποίο πρέπει να περνάνε τα πλοία.
Στις ακτές του δημιουργούνται πολλά ακρωτήρια και όρμοι, όπως το ακρωτήριο του Σκροπονερίου, ο κόλπος των Χαλίων και το ακρωτήριο του Γαϊδάρου, που βρίσκονται πολύ κοντά στη πόλη της Χαλκίδας. Ο Ευβοϊκός συνορεύει με τον Μαλιακό στο Χιλιομίλι, από την πλευρά της Στερεάς, και από την πλευρά της Εύβοιας στη Λιχάδα. Το νοτιότερο άκρο του Ευβοϊκού στην Εύβοια είναι το ακρωτήριο Παξιμάδι, ενώ στη Στερεά στο Σούνιο, όπου υπάρχει ο ναός το Ποσειδώνα. Σε αυτό το σημείο συνορεύει με το Αιγαίο Πέλαγος.
Όπως αναφέραμε και προηγουμένως στον Ευβοϊκό (και κυρίως στον πορθμό του Ευρίπου) παρατηρείται μια κίνηση των νερών της θάλασσας με αποτέλεσμα τη συνεχόμενη αυξομείωση της στάθμης της Αν παρατηρήσουμε μια ολόκληρη ημέρα τα νερά, κάτω από την παλιά γέφυρα, θα διαπιστώσουμε ότι «κυλάνε» από τον Νότιο προς τον Βόρειο Ευβοϊκό για έξι ώρες. Αμέσως μετά και για οκτώ περίπου λεπτά παραμένουν ακίνητα και αργά αλλά σταθερά αλλάζουν κατεύθυνση και για ακόμη έξι ώρες «τρέχουν» από τον Βόρειο προς τον Νότιο Ευβοϊκό. Αυτή η αλλαγή συμβαίνει περίπου τέσσερις φορές την ημέρα.
Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται παλίρροια και το πώς δημιουργούνται τα ρεύματα έχει απασχολήσει πολλούς φιλοσόφους και επιστήμονες από τα αρχαία ακόμη χρόνια. Πρώτος ο Αριστοτέλης (η μητέρα του Φαιστιάδα ήταν Χαλκιδέα και ο ίδιος έζησε τα τελευταία χρόνια του στη Χαλκίδα) αλλά και ο Ερατοσθένης έδωσαν μία εκδοχή που πλησιάζει πολύ τη σημερινή άποψη. Όπως ξέρουμε από τη Φυσική, κάθε ουράνιο σώμα ασκεί στα υπόλοιπα μία δύναμη, μία μαγνητική έλξη. Έτσι, λοιπόν, και ο ήλιος με τη σελήνη ασκούν ταυτόχρονα έλξη στη γη και κατά συνέπεια και στα νερά του πορθμού. Επειδή, η γη κινείται συνεχώς η δύναμη που ασκείται στα νερά αλλάζει και ένταση (ανάλογα με το πόσο μακριά ή κοντά στα ουράνια σώματα βρίσκεται η γη) και φορά, με αποτέλεσμα να αλλάζει η πορεία τους.
Ο λόγος για τη διαφορά της στάθμης της θάλασσας, που παρατηρείται στο βόρειο και το νότιο Ευβοϊκό – φτάνει και τα 40 εκ. – και που διαφοροποιείται αρκετές φορές τη μέρα, είναι το γεγονός ότι η Εύβοια βρίσκεται στη μέση της διαδρομής που ακολουθούν τα παλιρροιακά ρεύματα της ανατολικής Μεσογείου. Όταν το ρεύμα φτάσει στις ακτές της Εύβοιας χωρίζεται στα δύο και το ένα μέρος του μπαίνει στο Ν. Ευβοϊκό και κινείται προς τον πορθμό. Το άλλο μέρος του κινείται γύρω από την Εύβοια και μπαίνει στο Β. Ευβοϊκό. Από εκεί κινείται προς τον πορθμό όπου φτάνει 1 ώρα και 15 λεπτά αργότερα από το πρώτο. Μετά από 6 ώρες περίπου πλημμυρίζει ο κόλπος και αρχίζει η ίδια διαδρομή προς την αντίθετη πορεία. Έτσι παρατηρούμε στις ακτές της Χαλκίδας, όπως στο Κουρέντι και τη Λιανή Άμμο, το πρωί να φαίνονται οι βράχοι μέσα στη θάλασσα και να είναι ρηχά τα νερά και το απόγευμα να βαθαίνουν.
Όπως είδαμε η παλίρροια εξαρτάται και από την έλξη ρων ουρανίων σωμάτων και ιδιαίτερα από τη σελήνη,. Εξ’ αιτίας αυτού η ροή τους έχει άμεση σχέση με το σεληνιακό μήνα, που είναι ίσος με 29 ημέρες. Μέσα σε αυτό το διάστημα, εκτός από τις ημέρες που έχουμε σταθερή ροή, υπάρχουν και δύο διαστήματα, όπου τα νερά δεν αλλάζουν κάθε 6 ώρες. Αντίθετα μπορεί να αλλάξουν και 14 φορές μέσα στην ίδια μέρα! Αυτά τα διαστήματα ακαταστασίας είναι από την 7η έως την 9η και από την 21η έως την 23η σεληνιακή μέρα. Στο τέλος κάθε διαστήματος ακαταστασίας το νερό αρχίζει πάντα να ρέει από το βόρειο προς το νότιο Ευβοϊκό. Επίσης, στις 21 Μαρτίου και τις 22 Σεπτεμβρίου, που η μέρα είναι ίση με τη νύχτα τα νερά αλλάζουν κατεύθυνση χωρίς να σταματάνε για 8 λεπτά, όπως συνήθως! Τα δύο αυτά τελευταία χαρακτηριστικά κάνουν την παλίρροια του Ευρίπου μοναδική στον κόσμο.
- Βιβλιογραφία: Πάπυρος, Larousse, Britanica (1993). τόμοι 25 και 45 εκδ. Πάπυρος Αθήνα
- ΣΦΕΤΣΑΣ, Χ.,(1999). Η Χαλκίδα και το παλιρροϊκό φαινόμενο, εκδ. ΕΜ – ΕΣ ΠΡΕΣΣ, Αθήνα
