Ο Απόλλων και η Άρτεμις στο αρχαιολογικό μουσείο Χαλκίδας

Στο αρχαιολογικό μουσείο Χαλκίδας υπάρχουν εκθέματα τα οποία σχετίζονται με τη λατρεία της Αρτέμιδος και του Απόλλωνα στην Εύβοια.
Συγκεκριμένα:

• Στην κεντρική αίθουσα του Μουσείου δεσπόζει το υπερμεγέθες άγαλμα του θεού Απόλλωνα, το οποίο βρέθηκε στη Χαλκίδα, περιοχή Αγίου Ιωάννη (αρ. ευρ. 12)
• Μπροστά από το άγαλμα αυτό βρίσκεται ενεπίγραφος μαρμάρινος τρίποδας αφιερωμένος στο θεό του φωτός (αρ. ευρ. 993)
• Στην αριστερή αίθουσα ο επισκέπτης αντικρίζει αγαλμάτια άρκτων. Στους ναούς της Άρτεμης συχνά υπηρετούσαν μικρά κορίτσια 5-10 ετών, τα οποία την υπηρετούσαν για ορισμένο διάστημα μιμούμενα την άρκτο. Πιο γνωστές είναι οι άρκτοι του ιερού της Βραυρώνας. Σύμφωνα με έναν μύθο οι κάτοικοι της περιοχής σκότωσαν μία αρκούδα, ιερό ζώο της θεάς, κι εκείνη τους τιμώρησε με λοιμό. Οι κάτοικοι για να εξευμενήσουν τη θεά αφιέρωναν τις κόρες τους στην υπηρεσία της. Σε αγγεία υπάρχουν  παραστάσεις κοριτσιών ντυμένα με κροκωτούς χιτώνες να χορεύουν με αναμέονους πυρσούς γύρω από το βωμό της θεάς. Κατά μία άλλη άποψη η Άρτεμις είχε ζητήσει από το Δία να της δώσει ως συνοδούς εννιάχρονα κορίτσια. Τα αγάλματα των άρκτων αφιερώνονταν από τις γυναίκες  στους ναούς της θεάς, η οποία λατρευόταν ως προστάτιδα της αγνότητας και ως Ειλείθυια, προστάτιδα του τοκετού.

Τα εκθέματα του μουσείου χρονολογικά τοποθετούνται στον 4ο – 3ο αιων. π.Χ. Σώζονται τρεις κορμοί, καθιστοί ή όρθιοι και μια κεφαλή. Τα αγάλματα αναπαριστούν κορίτσια, τα οποία φορούν μακρύ  μάλλινο ένδυμα, το οποίο θυμίζει το τρίχωμα της αρκούδας, και κρατούν στα χέρια τους  ζώα – σύμβολά της (χήνα, λαγό, περιστέρι).  Τα ρούχα τους φέρουν πλούσιες πτυχώσεις που τονίζουν τον όγκο του σώματος και το πρόσωπο στο σωζόμενο κεφάλι έχει σοβαρή έκφραση.

Αφιερωμένη στην Ειλείθυια είναι και η αναθηματική επιγραφή (αρ.ευρ. 249) που βρέθηκε στο πρώην εργοστάσιο Σακελλαράκη, κοντά στις πηγές της Αρέθουσας και εκτίθεται στο μουσείο. Την επιγραφή είχε αφιερώσει στη θεά η Δικαιρέτη.

• Απέναντι από τα αγάλματα των άρκτων βρίσκεται μαρμάρινο άγαλμα του 2ου μ.Χ. αιώνα,(αρ.ευρ. 5970) το οποίο παριστά τη θεά ως κυνηγό. Το άγαλμα βρέθηκε κατά τη σωστική ανασκαφή του 12ου δημοτικού σχολείου Χαλκίδας, οπότε και αποκαλύφθηκαν μέρη δημόσιου ρωμαϊκού λουτρού. Η θεά φορά κοντό χιτώνα και παριστάνεται καθισμένη όλο  χάρη και κομψότητα. Με το κεφάλι στραμμένο προς τα αριστερά  μοιάζει να ρεμβάζει και να αναπαύεται μετά το κυνήγι. Η έκφρασή της, ρεαλιστική και «ανθρώπινη» κατά τα πρότυπα της ύστερης ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής, αποτυπώνει την εσωτερική ηρεμία και γαλήνη της θεάς.

Βιβλιογραφία

Zaidman L.B. και Pantel P.S,  Η θρησκεία στις ελληνικές πόλεις της κλασικής εποχής, μτφρ. Κωνσταντίνος Μπούρας, Πατάκης, Αθήνα 2012

Καραπασχαλίδου Α., Χαλκίδα – Η προσωπογραφία της πόλης μέσα από την οδική ονοματοθεσία της, TEC Σύμβουλοι Οργανισμών και Επιχειρήσεων, Χαλκίδα 2012

Σαπουνά-Σακελλαράκη Ε., Χαλκίς, Ιστορία-Τοπογραφία-Μουσείο, Υπουργείο πολιτισμού Ταμείο αρχαιολογικών πόρων και απαλλοτριώσεων, Αθήνα 1995

Σουέρεφ Κ., «Ιδεολογικά στοιχεία της αρχαίας ελληνικής τέχνης», στο Τέχνες Ι: Ελληνικές Εικαστικές Τέχνες, Επισκόπηση Ελληνικής Αρχιτεκτονικής και Πολεοδομίας, τόμος Α΄, ΕΑΠ, Πάτρα 1999

Δικτυογραφία

http://www.greekmonuments.com